Gebruikte termen:
Mensen in een hokje plaatsen (stereotype beelden)
We leren van jongs af aan om mensen of dieren in hokjes te plaatsen. Op die manier kunnen we orde brengen in de wereld om ons heen. Als we bijvoorbeeld in een grote menigte op zoek zijn naar een politieagent gaan we op zoek naar het uniform dat een agent draagt. We doen dat meestal zonder erover na te hoeven denken. We maken de wereld voor ons zelf ook veiliger: als we een tijger tegenkomen, kunnen we maar beter vluchten, omdat we weten, dat tijgers gevaarlijk zijn.
Vooroordelen
Wanneer we mensen echter constant in een hokje blijven plaatsen, is de kans groot, dat het verband dat je legt tussen ‘hokjes’ en ‘gedrag’ zich vast roest. Het stereotype beeld dat we hebben wordt verhard. Je hebt dan al van te voren je oordeel klaar. Anders gezegd: je ben bevooroordeeld. Je hebt een voorbarig oordeel, dat niet op feiten is gebaseerd.
Bij vooroordelen ga je ervan uit dat álle leden van de groep zich op een bepaalde manier gedragen:
- Oudere mensen kunnen slecht omgaan met smartphones
- Vrouwen zijn zorgzaam
- Duitsers zijn erg punctueel
Vooroordelen zitten in je hoofd. Zolang je die niet uitspreekt en er niet naar handelt, zal niemand er iets van merken.
Als je wel eens een vooroordeel hebt gehoord over jezelf of over de groep waar je bij hoort of bij wilt horen, weet je, dat kwetsende opmerkingen keihard kunnen aankomen. Vooroordelen zijn meestal negatief. Ze kunnen veel invloed hebben op hoe we ons gedragen tegenover bepaalde mensen. En welke verwachtingen we hebben. Zeker als ze verspreid worden via sociale media kan dat heel gevaarlijk zijn. Mensen die behoren tot een bepaalde minderheidsgroep kunnen dan het gevoel krijgen, dat ze er niet meer bij horen. Ze kunnen zich dan zelfs afkeren van de samenleving.
Discriminatie
Discriminatie is mensen anders behandelen, achterstellen of uitsluiten op basis van (persoonlijke) kenmerken. Dat is wettelijk niet toegestaan. Wettelijk is vastgelegd, dat mensen gelijk moeten worden behandeld. De volgende persoonskenmerken zijn wettelijk beschermd:
- godsdienst
- levensovertuiging
- politieke gezindheid
- ras
- geslacht
- nationaliteit
- seksuele gerichtheid
- burgerlijke staat
- handicap of chronische ziekte
- leeftijd
De stap van vooroordelen naar discriminatie is vaak snel gemaakt. Als een vooroordeel is gebaseerd op één van de kenmerken die in het rijtje hierboven zijn genoemd, selecteer je op kenmerken die er in principe niet toe doen.
Als je bijvoorbeeld bij een sollicitatie wordt afgewezen omdat je ‘te oud’ bent of omdat je ‘een vrouw’ bent dan is er sprake van discriminatie. Dit is wettelijk niet toegestaan.
Racisme
Het uitgangspunt bij racisme is, dat er menselijke rassen te onderscheiden zijn met daaraan gerelateerde verschillen in karaktereigenschappen, fysieke capaciteiten en geestelijke vermogens waarbij het eigen ras superieur zou zijn aan andere rassen. Wanneer voor het ene ras andere maatstaven gelden dan voor het andere, is er sprake van rassendiscriminatie.
Bij racisme is er sprake van een systematisch vijandige houding of minachting voor bepaalde personen of groepen van personen op basis van hun nationaliteit, huidskleur of etnische afkomst.